Recensie: Salam Europa! van Kader Abdolah

Salam Europa! had ik gekregen voor mijn vorige verjaardag. Ik was begonnen in het boek, maar ben toen toch andere boeken gaan lezen. Ik kwam namelijk niet helemaal in het verhaal, maar ik wilde het onlangs toch weer een kans geven. Nou ik kan je vertellen, dat was een goede keuze! Lees hieronder waarom.

Flaptekst

Sjeed Djamal, docent oriëntalistiek aan de Universiteit van Amsterdam, woont al lange tijd in Nederland. Op een dag krijgt hij een reisboek in handen van een Perzische sjah, die in de negentiende eeuw door Europa reisde. Sjeed Djamal vindt het fascinerend. Nieuwsgierig besluit hij om deze reis zelf te maken, met een afstand van anderhalve eeuw.

Samen met zijn student Iris wijdt hij zich aan de geschriften van de sjah en zijn medereizigers. Hij ziet hoe de sjah dwars door Europa reist, en zelfs door België en Nederland. Op die manier volgt hij de reusachtige karavaan van de sjah die steeds dieper het continent in trekt. Gaandeweg dringt de geschiedenis, maar ook het heden van Europa, steeds dieper tot Sjeed en zijn assistente door.

Salam Europa!, de nieuwe, grote roman van Kader Abdolah, is een boek over nieuwsgierigheid en belangstelling voor de ander. Het is een overrompelende roman, over de schoonheid en de betekenis van het over de grenzen kijken, waarin realiteit en verbeelding door elkaar lopen. Tegelijk is dit boek een vertelling over het heden, waarin Kader Abdolah de gebeurtenissen van nu, rondom de immigratie en de terreur, op een onvergelijkbare manier in zijn verhaal verweeft, wat het een hoogst actuele roman maakt. 

Het verhaal

Salam Europa! bevat korte hoofdstukken, waardoor je ook gemakkelijk tussendoor even een hoofdstukje kan lezen. Het wisselt Kader’s eigen verhalen af met de verhalen over de sjah. Ik vond het origineel dat Kader soms ook heel spontaan schreef wat hij op dat moment aan het doen was, bijvoorbeeld dat hij de nieuwste Macbook had gekocht en nu aan het schrijven was in een café. Hoe dieper je in het boek komt, hoe meer je wordt meegezogen totdat je alleen nog maar wilt verder lezen.

De reis door Europa heeft de sjah destijds echt gemaakt. Het leuke is dat je daardoor zelf ook een beetje meereist naar alle plekken waar hij naartoe ging. Het is echt gaaf om te lezen dat de sjah Bismark en andere grote (politieke) figuren uit de geschiedenis heeft ontmoet. Zo krijg je ook een klein kijkje in het privéleven van koningin Victoria, de schilder Monet en ga zo maar door. De verwondering van de sjah over hoe het leven verschilt van zijn leven in Perzië is interessant.

De karakters

Ik heb een diep respect gekregen voor Kader Abdolah (of Sjeed Djamal). Hij is als vluchteling naar Nederland gekomen en schrijft nu zo prachtig in het Nederlands. Ik heb bewondering voor hoe hij zoveel van zijn leven heeft kunnen maken, nadat hij zoveel heeft meegemaakt. Hoe meer je zijn persoonlijke verhalen leest, hoe meer de bewondering en het respect groeit.

Mijn mening over de sjah is verdeeld. Omdat het voelt alsof je met hem op reis bent, begin je hem ook te waarderen. Ondanks zijn harem, ondanks zijn opvatting over vrouwen, ondanks zijn gedrag tegenover Banoe (hier ga ik maar niet te diep op in om spoilers te voorkomen) en ondanks dat hij in “wij-vorm” praat als hij alleen zichzelf bedoeld.

De sjah is zoals je van een sjah zou verwachten egocentrisch, maar doordat je zijn diepe gedachten leest kun je wel verklaren waar dat vandaan komt. Het is dan ook een buitengewoon goed uitgewerkt karakter, het is duidelijk dat Kader Abdolah uitgebreid onderzoek heeft gedaan.

Wat ik er van vond

In één woord: geweldig! Ik raad Salam Europa! aan iedereen aan omdat het zoveel verschillende facetten heeft. Het is een historisch boek, het is een reisboek, het is een actueel boek door de delen over Kader Abdolah en het is een goed geschreven boek.

Dat Kader Abdolah zelf ook een vluchteling is geweest en nu zulke goede boeken schrijft en universitair docent is geeft een extra dimensie aan het boek, het heeft iets aandoenlijks. Voor mij voelde het alsof hij Europa met het Midden-Oosten wilde verbinden. Het boek heeft iets verzoenends, verbindend.

Conclusie van Salam Europa!

Ga dit boek lezen! Ga op reis met de sjah en leer ondertussen een klein beetje over Kader Abdolah zelf. Ik vond het echt een heel gaaf boek en ik ben heel blij dat ik het weer opgepakt had. Kader’s schrijfstijl is leuk en toegankelijk, het leest vlot weg en de combinatie in het verhaal is gewoon simpelweg gaaf.