Recensie: De boekhandelaar van Kaboel van Åsne Seierstad

Na de val van de taliban in Afghanistan bracht de Noorse journalist Åsne Seierstad een aantal maanden door bij een boekhandelaar in Kaboel. Ze werd in zijn gezin opgenomen en leefde als een van de vrouwen. Wat zich in het gezin afspeelt, loopt parallel met de ontwikkelingen in Afghanistan. Een land dat verwoest is, maar de hoop op een betere toekomst levend houdt.

Mijn eerste indruk

In het voorwoord schrijft de auteur nog over haar verblijf bij de boekhandelaar, maar al in het eerste hoofdstuk heeft ze zichzelf er uitgeschreven. Het boek begint met Sultan (de boekhandelaar) die een tweede vrouw wilt. Naar mijn mening dus al een vrij heftig begin. Ik vond het wel interessant om het leven van een Afghaanse familie te duiken en zat dan ook geregeld met mijn neus in dit boek.

Het verhaal

Dit boek is zonder twijfel heel anders dan dat ik had gedacht. Het gaat vooral over de hele familie van Sultan en je leest dan ook uit vanuit het perspectief van heel veel mensen. Sultan is het autoritaire hoofd van de familie en heerst streng over hen. Zijn wil is wet. Je leest dan ook vanuit Sultan zijn perspectief, maar ook vanuit zijn zonen, dochters, vrouwen en aangetrouwde familie.

Wat ik zelf een leidraad vond was de rol van de vrouw, zij hebben er namelijk zo’n beetje geen. Bijna alles is ongepast en verboden. Ik kreeg het idee dat de vrouw er voornamelijk is om uitgehuwd te worden. De familie krijgt daarmee geld en goederen. Als zij eenmaal getrouwd is valt zij volledig onder de heerschappij van de man. Ze moet dan vooral veel zonen baren. Het is dan ook schandalig om in de aanwezigheid te zijn van mannen die geen familie zijn en alleen over straat gaan (of met iemand die geen familie is) is ook echt verschrikkelijk.

De zonen hebben trouwens ook niet veel vrijheid, want hun vader’s wil is wet. Zij mogen niet naar school maar moeten werken in de boekenwinkel. Daar is geen discussie over mogelijk.

Samengevat gaat het verhaal dus over het leven van een Afghaanse familie die terugblikken op de tijden van het Communisme, Taliban en de huidige tijd.

Wat ik ervan vond

Het is lastig om een eenduidige mening over dit boek te geven. Er is veel kritiek op het feit dat de Noorse journalist zichzelf niet in het verhaal heeft geschreven, haar aanwezigheid zal namelijk wel invloed hebben gehad op het gezinsbestaan. Daarnaast heeft ze zelf ingevuld hoe de familieleden over de situaties denken, ze kunnen dit wel met haar gedeeld hebben, maar om echt alles voor een ander in te vullen is gecompliceerd.

Ik denk dat de Westerse idealen het boek dan ook wel beïnvloeden. Bijna iedereen is ongelukkig in het boek door het gebrek aan vrijheid. Het meerendeel van de Westerse vrouwen zou dit ook zo ervaren in die situatie, maar ik weet niet hoe dat is voor Afghaanse mensen? Het is zo’n ander leven.

Ik vond het een interessant boek, maar ik voelde me vaak ook kwaad door al het onrecht. Het voelde alsof iedereen in een soort gevangenschap leefde en overgeleverd was aan de mening van de familie en de staat. Ik gun deze familie, en alle andere families, dat het goed met hen vergaat.