Recensie: Oorlogswinter van Jan Terlouw

Een aantal maanden terug heb ik via Geef Mij Maar Een Boek, een initiatief van de landelijke boekhandels om jongeren aan het lezen te krijgen, het boek ‘Oorlogswinter’ van Jan Terlouw aangeschaft. Ik ben tenslotte nog student, dus waarom niet?! Hij heeft een aantal maanden in mijn boekenkast gestaan omdat ik het afgelopen jaar al een aantal boeken had gelezen over de Tweede Wereldoorlog en ik even toe was aan een ander genre. Inmiddels heb ik ‘Oorlogswinter’ met veel plezier gelezen, lees in deze recensie waarom.

“Het is de ijskoude winter van 1944/1945. Nederland is bedekt door een dik pak sneeuw. De Tweede Wereldoorlog is nog in volle gang. In het westen van Nederland heerst grote honger. In een dorpje in de buurt van Zwolle woont de veertienjarige Michiel, die niet kan wachten tot hij iets kan betekenen in het verzet. Dit tot ergernis van zijn vader, die als burgemeester vooral bezig is om escalaties in het dorp te voorkomen. Als zijn buurjongen Dirk, die meedoet aan een overval op het munitiedepot, aan Michiel vraagt of hij een brief aan iemand wil bezorgen als het mis mocht gaan, voelt hij zich eindelijk serieus genomen. Maar de overval blijkt verraden, Dirk wordt opgepakt en degene bij wie hij de brief moet bezorgen, is doodgeschoten door de Duitsers. Michiel moet uitgaan van zijn eigen kracht. Hij leert al snel dat goed en kwaad dicht bij elkaar liggen. Dat oorlog misschien spannend lijkt maar vooral ook gruwelijk is. Met zijn eenzaamheid groeit ook zijn onafhankelijkheid. Michiel moet als een volwassen man zijn eigen beslissingen nemen. Die laatste oorlogsmaanden zal hij zijn hele leven met zich meedragen…”

Wat ik ervan vond

‘Oorlogswinter’ is zonder twijfel Jan Terlouw zijn meest bekende jeugdroman. Ik heb nog nooit eerder een boek van Terlouw gelezen en ik moet zeggen dat het me goed is bevallen. Zijn schrijfstijl in dit boek is opvallend omdat er af en toe ouderwetse uitdrukkingen naar voren komen, dit maakt het boek realistisch en interessanter. Of een tiener dat ook zo ervaart durf ik niet met zekerheid te zeggen. Ook vertelt Terlouw vaak van te voren wat er gaat gebeuren en of iets wel of niet gaat lukken. Voor een jeugdige lezer is het natuurlijk heel fijn om een introductie te krijgen van wat er gaat komen, dit maakt het verhaal tenslotte makkelijker leesbaar. Ondanks dat er bij elke actie al bekend is wat er gaat gebeuren, slaagt Terlouw er toch in om de spanning in het boek te behouden. Aan het einde van het boek bleek zelfs dat ik gedurende heel veel hoofdstukken totaal op het verkeerde been ben gezet en het plot mij toch totaal verraste. Knap als een schrijver dat kan!

De hoofdpersoon

Dat Terlouw zelf de oorlog heeft meegemaakt is te merken aan de goed uitgewerkte situaties en personages in het verhaal. De personages zijn dan ook zeer interessant! Michiel van Beusekom, de hoofdpersoon, is een onafhankelijke jongen van zestien jaar en hij vindt de oorlog in het begin enorm spannend. Oorlog ziet hij voor zich als een groot spektakel met heel veel heldendaden, al snel komt hij tot de conclusie dat hij dit beeld iets geromantiseerd heeft en het vooral veel verdriet oplevert. Het is een sterke jongen die niet terugdeinst na een tegenslag en hij is iemand die voor zijn medemens op wil komen. Zijn impulsiviteit en ondoordachte plannen maken hem tot een personage die je tijdens het lezen wilt helpen en soms een dikke knuffel wilt geven. In ” Oorlogswinter ‘ komen meerdere personages voorbij en Michiel moet zich telkens afvragen wie hij wel en wie hij niet kan vertrouwen. Als lezer vraag je je dit dan ook geregeld af. Gaat Michiel wel met de goede mensen in zee om de mensen om wie hij geeft te redden?

Conclusie van Oorlogswinter

“Oorlogswinter ‘ is een interessant en vlot verhaal om te lezen! Ik raad het boek dan ook zeker aan voor jeugdige lezers. Het geeft op een toegankelijke manier een kijkje in de Tweede Wereldoorlog zonder dat het te beangstigend is. Ook is het leuk om zo nu en dan wat oud Nederlands tussen de regels door te lezen! De Gouden Griffel die Terlouw met dit prachtige boek heeft gewonnen is naar mijn mening dan ook meer dan terecht!

Beoordeling:

Onlangs heb ik Kortom… de Autobiografie van John Cleese gelezen, omdat ik hem buitengewoon grappig vind en dus meer over hem wilde weten. Ik was benieuwd naar de persoon achter de hilarishe Basil in Fawlty Towers, de man achter al die typetjes in Monty Python en ik ben een van die mensen die A Fish Called Wanda en Fierce Creatures goed kan waarderen. Ik heb wel erg lang gedaan over dit boek en ik heb tussendoor zelfs heel veel andere boeken gelezen. Waarom? Lees daar meer over in deze recensie.

“Kortom… is het openhartige en tegelijk hilarische levensverhaal van een lange, verlegen jongeman uit Weston-super-Mare die een legende werd. John Cleese voert ons in zijn autobiografie terug naar zijn eerste publieke optreden, op St. Peter’s Preparatory School, toen hij acht jaar en tien maanden was. Hij beschrijft zijn overbezorgde ouders, die niet langer dan een jaar in een huis leken te kunnen wonen; zijn eerste werkervaring, als leraar die niets wist van de vakken die hij moest onderwijzen; zijn dagen als rechtenstudent op Cambridge, in het gezelschap van een hamster; en zijn ontmoeting met Graham Chapman, de man die twintig jaar lang zijn schrijfpartner zou zijn. Wij volgen hem gedurende zijn eerste speel- en schrijfervaringen met onder meer Peter Sellers, David Frost en Marty Feldman tot de hoogtijdagen van Monty Python. Intussen geeft Cleese zijn mening over tal van onderwerpen als de aard van comedy, de grote pluspunten van cricket en de kleine van waterskiën, en het belang van de kennis van de regeerperiodes van alle koningen en koninginnen van Engeland. Met deze autobiografie, een meesterlijke prestatie van ’s werelds grootste komiek, leren we stukje bij beetje de man kennen die met Monty Python en Fawlty Towers de wereld veroverde.”

Toen ik begon aan zijn 410 pagina tellende autobiografie verwachtte ik minstens elke 10 bladzijdes wel hardop te lachen. Dit zat in het begin nog wel goed, toen hij bijvoorbeeld omschreef waar zijn moeder allemaal bang voor was (spoiler alert: nagenoeg alles), maar het schommelde per hoofdstuk hoeveel er gelachen kon worden. Niet verwonderlijk als je zijn jeugd doorneemt, door zijn vader’s werk, een verzekeringsagent, verhuisde John Cleese regelmatig naar verschillende Britse dorpjes. Al gauw blijkt dan ook dat John Cleese niet altijd de creatief briljante persoon is geweest zoals ik hem zie. In zijn jongere jaren was hij eerder ongemakkelijk en misschien zelfs een beetje wereldvreemd. Door de vele verhuizingen moest hij zich telkens aanpassen en nieuwe vrienden leren maken. De achtergrond die hij beschrijft, een Brits gezin uit de middenklasse dat niet gauw out of the box denkt, verklaart niet waarom hij uiteindelijk heeft bereikt wat hij heeft bereikt. Dat hij ontzettend slim is, wordt wel al gauw duidelijk. Hij voltooide dan ook een studie rechten aan de University of Cambridge. De plek waar hij zijn creativiteit ontwikkelde tijdens zijn jaren bij Footloose, waar hij niet eens de allergrappigste was van de club (of is John Cleese gewoon heel bescheiden?). Ik vind het intrigerend om te lezen dat hij in het begin van zijn carrière zenuwachtig was om het podium op te gaan, hoe hij door kan draven maar ook hoe hij zich uit bepaalde situaties op een creatieve en absurde manier redt. Het doet je realiseren dat (bijna) iedereen klein begonnen is, zelfs een komiek zoals hij.

Niet elke pagina staat dus bomvol geniale grappen. Memoires hoeven natuurlijk ook niet continu dolkomisch te zijn, als ze maar echt zijn. Ik vermoed dat zijn autobiografie beter in het Engels gelezen kan worden, omdat sommige grappen in het Nederlands toch niet helemaal aankomen. Dat voelt tijdens het lezen een beetje pijnlijk, vooral omdat hij in zijn werk en in interviews mij wel telkens aan het lachen krijgt.

Voor de Monty Python fan is het leuk om te lezen op welke situaties sommige sketches gebaseerd zijn. Zo blijkt maar weer dat creativiteit gevoed wordt als je goed luistert en om je heen kijkt. Uit de autobiografie van John Cleese blijkt wel hij naast heel erg creatief ook zeer intelligent is, dat punt benadruk ik nogmaals omdat ik dat bewonderingswaardig vind. Op een bepaald punt schrijft hij ook dat hij ook de academische wereld wel in had gewild, als hij tenminste genoeg interesse had gehad in één specifiek vakgebied.

Dit boek stopt bij de vorming van Monty Python, daardoor kun je speculeren over John Cleese zijn plannen om meerdere delen te schrijven (ik hoop het!). Je kunt zijn opmerking “ dat hij het misschien maar bij schrijven moeten houden” wellicht als hint zien. Al met al ben ik blij dat ik het heb gelezen en dat ik nu meer weet over de persoon John Cleese. Het is naar mijn mening geen boek die je in één ruk uitleest, maar het is wel vermakelijk om deze autobiografie zo nu en dan op te pakken. Ik geef het boek vier kopjes koffie, ondanks dat een autobiografie niet mijn favoriete categorie blijkt te zijn. Waarom dan toch 4 stuks? Omdat het John Cleese is.

Beoordeling