Na weken, wat zeg ik, maanden van afwezigheid is het tijd voor een recensie. En als ik dan terug van weggeweest ben, dan moet ik natuurlijk wel met een parel van een boek komen. Dus Spijkerschrift it is! 😉 Sorry jongens, ik zal jullie nooit meer 5 maanden laten wachten.

Soms, heel soms gebeurd het dat je per ongeluk jaren lang een boek in de kast hebt. Ongelezen, onder het stof met een vergeelde prijssticker. Je weet eigenlijk niet zo goed waarom hij ongelezen is. Waarschijnlijk was de tijd er niet naar. Soms voelt het gewoon niet goed om aan een boek te beginnen. Het is te zwaar, of misschien te licht. Je kent het wel. Vorige week was ik op zoek naar het boek van mijn moeder toen Spijkerschrift van Kader Abdolah ineens afgedankt op de vloer lag. Niet oké! Het voelde alsof het nu wel de juiste tijd was om hem te lezen. Zo gezegd, zo gedaan. Lees in deze recensie wat ik van het boek vind.

Mijn eerste indruk van Spijkerschrift

Een gefrustreerde zoon, die in het reine probeert te komen met het verleden door het spijkerschrift van zijn doofstomme vader op papier te zetten. Is het niet interessant dat wanneer ik zoek naar het boek van mijn moeder, ik een boek met dit onderwerp vind? Het maakte me nieuwsgierig. Al na een paar pagina’s lees ik de volgende prachtige zin; “Zijn wereld was de wereld van zijn verleden, van wat voorbij was, van wat hij had geleerd en van zijn herinneringen. De weken, maanden en jaren kende hij niet. Tijd had voor hem geen betekenis”. Ik heb de zin drie keer gelezen, prachtig! Dit belooft veel goeds.

Waar het boek over gaat

Deze autobiografische roman bevat veel dingen. Liefde, verraad, dood en religie in een even sprookjesachtige als woelige setting. Daar waar politiek, geschiedenis, aardrijkskunde, religie, vluchtelingen en ontheemding een grote rol spelen. Ondertussen vertelt het ook een persoonlijk verhaal over een geschoolde man, Ismaiel en zijn vader Aga Akbar, de doofstomme tapijtmaker.

Aga Akbar heeft in de loop van zijn leven een boek geschreven in een eigen ontworpen spijkerschrift. Na zijn dood in de bergen wordt het boek bij zijn naar Nederland gevluchte zoon Ismaiel bezorgd. Ismaiel probeert het leesbaar te maken, net zoals hij zijn vader vroeger verstaanbaar moest maken. Zo tovert Kader Abdolah het leven van Aga Akbar en zijn zoon Ismaiel tevoorschijn.

Via de persoonlijke geschiedenis van zijn familie en ouderlijk huis schetst hij tevens de recente geschiedenis van de 20e eeuw. Historische gebeurtenissen en sociale veranderingen wisselen elkaar af. De twee sjahs, Mossadegh en Khomeini nemen hun tijd op het podium, elk hun sporen achterlatend. De Sovjet-Unie doemt op langs de grens; Saddam Hussein verklaart de oorlog; het westen haalt olie op. Kortom een verwarrende wereld voor een man die niet kan horen of praten, met een zoon die links georiënteerd is en hem zelfs ge/misbruikt in zijn revolutionaire strijd.

Wat ik ervan vond

Een goede roman schrijven is één ding. Een goede roman schrijven in een taal die niet jouw eerste taal is, is iets anders. Dat is, naar mijn mening, een knap staaltje meesterwerk! Kader Abdolah zegt vaak dat hij in het begin van zijn carrière in het Nederlands maar een beperkt aantal woorden beschikbaar had. Het is precies dat wat naar mijn mening veel heeft bijgedragen aan zijn onderscheidende, poëtische stijl. Waar veel Nederlandse schrijvers zoveel mogelijk moeilijke woorden op een pagina gooien om iets simpels te vertellen, weet Kader jou alles te vertellen met weinig woorden. Ontzettend mooi! Daarnaast is het interessant dat hij de rijke geschiedenis van zijn land tussen de regels door vlecht in een krachtig familieverhaal, zonder dat het “Wikipedia-achtig” aanvoelt.

De verschillende personages, onder meer de dichtende oom Azem Khan en Ismaiels zusje Goudklokje zijn interessant, maar het is vooral de vader-zoon verhouding die het boek doet leven. Het omvat de complexiteit van gevoelens binnen hun relatie, maar is tegelijkertijd ingetogen en liefdevol.

De conclusie van Spijkerschrift

Het mysterie binnen het verhaal is ons onvermogen om te weten wat Aga Akbar denkt en voelt. Hij zit gevangen in een zintuiglijke wereld zonder gehoor of spraak en communiceert via eenvoudige gebarentaal. De roman doet geen poging om zijn werkelijke ervaring weer te geven. En dat maakte het voor mij moeilijk om me met hem te identificeren. Dit is voor het eerst dat een karakter mijlenver van mij afstaat en dat maakte me enorm nieuwsgierig. Ik wilde alleen maar meer van hem weten, meer voelen, meer verstaan. Ja, Spijkerschrift is een ontroerend boek, een knap boek. Een boek dat het verdient om nog door velen gelezen te worden. Dus ga naar die boekhandel en koop hem!

Beoordeling

Op een of andere manier had ik vooral over Een klein leven gehoord in combinatie met termen als vriendschap, New York en volwassen worden. Ik begrijp dit nu ik het boek uit heb niet meer zo, waarom zal ik hieronder uitleggen!

De flaptekst

In New York worden vier jongens, begin twintig, vrienden voor het leven. Ze ontdekken hun seksuele geaardheid, werken aan hun carrière en het leven lijkt hen toe te lachen. Ondanks de nauwe band die ze met elkaar hebben, kan en wil Jude zijn geheimen niet met zijn vrienden delen. Hij slaagt er niet in zijn verleden te verwerken en het lijkt erop dat ontsnapping aan de demonen uit zijn jeugd onmogelijk is. De lezer wordt meegenomen naar een duistere wereld van kindermisbruik. Hij realiseert zich dat het onmogelijk is de wonden die ontstaan zijn door het misbruik te helen. Deze omvangrijke roman die van begin tot eind de lezer overweldigt, is shockerend maar ontroert ook door de onvoorwaardelijke vriendschappen. 

Mijn eerste indruk van Een klein leven

Eerlijk is eerlijk, ik was begonnen met het lezen van het boek maar het kwam lichtelijk saai over. Zo rond pagina 100 was ik dus gestopt. Totdat ik het boek toch verder ging lezen. Boy, was I wrong! Als je verder leest smeek je bijna om saai, omdat dít verhaal zo buitengewoon heftig is.

Het verhaal

Zoals ik hierboven schreef begint het verhaal rustig. We leren vier vrienden kennen die in New York wonen en bouwen aan hun leven. Willem wordt een succesvol internationaal bekend acteur. JB groeit uit tot een groot kunstenaar. Malcolm wordt een briljant architect. Jude wordt een top advocaat.

Goed toch? Nee. Het is vanaf het begin al duidelijk dat er iets met Jude is gebeurd in het verleden, maar langzaamaan wordt er ontrafeld wat hij allemaal heeft meegemaakt. Het verhaal focust zich vanaf dan meer op Willem en Jude.

Wat Jude heeft meegemaakt en welke fysieke en mentale littekens dat heeft achtergelaten, is werkelijk waar een tragedie. Als je denkt dat het echt niet erger kan, dan lukt het de auteur om toch nog iets verschrikkelijks er bovenop te doen.

De gesloten Jude laat steeds meer iets van zichzelf zien, letterlijk en figuurlijk, maar of de beschadigingen ook alleen maar een beetje geheeld kunnen worden….

Wat ik ervan vond

Toen ik dit boek uit had staarde ik langere tijd leeg voor me uit, totdat mijn vriend bezorgd vroeg of het wel ging. Wow, dit is met stipt het meest deprimerende boek dat ik ooit heb gelezen. Zelfs het deel “De gelukkige jaren” is helemaal niet zo gelukkig.

Het boek weet je dan ook écht te raken. En diep ook. Wat een rollercoaster dit boek, van licht saai tot heftige tragedie tot sprankjes van hoop tot verpulverde hoop. Yanagihara is in staat om je aan de karakters te laten hechten en je mee te laten leven met de goede en verschrikkelijke dingen die hun overkomen.

Conclusie van Een klein leven

Een boek die je een rollercoaster aan emoties laat voelen en je uiteindelijk leeg achterlaat. Dit is een boek dat zelden voorbij komt. Ik vond het einde echter wel jammer, maar misschien had ik ook niets anders moeten verwachten.

Om terug te komen op het begin: waarom was ik zo verbaasd over de termen als vriendschap, New York en volwassen worden? Omdat de kern van dit boek Jude’s lijden is gecombineerd met Willem die hem wil ‘redden’ ‘beter maken’ of hoe je het ook wilt noemen.

Het boek is denk ik niet geschikt voor een groot publiek. Zelf moest ik het boek soms ook even wegleggen tijdens het lezen, of het nou was omdat ik vurig wenste dat Jude ‘krachtiger’ was of dat al die verschrikkelijke dingen hem niet overkwamen. Uiteraard is dit boek fictie, maar de deprimerende gedachte is dat dit verhaal wel écht kan gebeuren.

Als je een boek wilt lezen dat je écht raakt en je het aankan om over zoveel verschrikkingen te lezen, dan raad ik het je aan.

Beoordeling

De boekhandelaar van Kaboel (of The Bookseller of Kabul zoals ik hem heb gelezen) kwam ik toevallig tegen. Het leek me een interessant boek, omdat iemand die boeken verkoopt onder verschillende bewinden die tegen boeken zijn wel erg gepassioneerd moet zijn. Daar houd ik wel van. Het boek bleek toch wel een andere insteek te hebben, daarover schrijf ik meer hieronder.

De flaptekst

De conclusie van De boekhandelaar van Kaboel

Al met al is dit een interessant boek die schippert tussen literaire roman en non-fictie. Verwacht geen verhaal over de wereld van boeken, maar over een Afghaanse familie. Ik heb meer geleerd over de Afghaanse cultuur en over de manier waarop zij leven. Natuurlijk begrijp ik dat om 1 familie gaat en niet over de gehele bevolking.

Het is geen luchtige kost, maar het schetst wel een helder portret. Ik raad dit boek wel aan, vooral als je geïnteresseerd bent in andere culturen.

Beoordeling