Oorlog is vrede (war is peace)
Vrijheid is slavernij (freedom is slavery)
Onwetendheid is kracht (ignorance is strength)
Het was weer eens tijd om 1984 van George Orwell te herlezen. Een klassieker, gepubliceerd in 1949. Het feit dat het boek al zo oud is, maakt het des te intrigerender. Was ik weer net zo onder de indruk als de vorige keer dat ik het boek las? Lees het hieronder!
De flaptekst
Nieuwspraak, Big Brother: het vocabulaire uit 1984 is sinds de eerste publicatie in 1949 in onze taal opgenomen en een eigen leven gaan leiden. Een ambtenaar op het ministerie van Waarheid raakt verstrikt in een strijd tegen de alles doordringende Partij. Hij wordt gekweld door zijn gedoemde liefde voor Julia. In Orwells steeds weer herdrukte anti-utopie verkeert de wereld in de wurggreep van een systeem. Het is gegrondvest op de verbreiding van angst, haat en wreedheid en dat iedere vorm van persoonlijke vrijheid en individualiteit uitsluit.
1984 is onveranderd actueel als een benauwend nauwkeurige blauwdruk van alle dictatoriale regimes.
Mijn eerste indruk
Het boek is al direct benauwend, zoals het hoort bij een dystopie. Ik had het boek wel beter in het Engels kunnen herlezen, want “Grote Broer” en “nieuwspraak” klinken toch net wat minder intimiderend.
George Orwell schetst direct een doodenge wereld waar je meer over wilt lezen.
Het verhaal
Het boek draait om Winston Smith die nieuws uit het verleden herschrijft zodat het past in het verhaal van het regime. Hij werkt bij het Ministerie van Waarheid (maar eigenlijk dus leugens). Hij schrijft op zijn eigen houtje stiekem een dagboek. Daarin schrijft hij over verzet tegen het regime en over zijn stiekeme liefde voor Julia.
De wereld bestaat uit drie gebieden, Winston woont in Londen, Oceanië. De ene keer is Oceanië in oorlog met Oostazië, de andere keer met Eurazië. Winston herschrijft het verleden op basis van met wie ze in oorlog zijn op dat moment. Maar ook het chocoladerantsoen wat omlaag gaat, wordt uiteindelijk beschreven alsof het omhoog gaat. Alles wordt verdraaid zodat het in het plaatje van het regime past, en al het oude bewijs wordt vernietigd. De partij is altijd correct, zelfs als 2 + 2 = 5 wordt beweerd door hen.
Het systeem is zó eng dat er nieuwspraak wordt ontwikkeld: woorden worden geschrapt zodat je niet eens in verzet kúnt denken. De gedachtenpolitie zorgt ervoor dat al je gedachten in lijn zijn met de partij en dat je van Grote Broer houdt. Je wordt continu in de gaten gehouden. Alleen de “lage” proles hebben wat gedachten “vrijheid”.
Winston vertrouwt één persoon van de kernpartij met zijn gedachten van verzet, maar hoe loopt dit af?
Wat ik ervan vond
Jemig, wat een briljant, eng en intrigerend boek zeg! George Orwell had een goed vooruitziende blik met het in de gaten gehouden worden. Als je de bewinden van Hitler, Mao en Stalin combineert en daar nog een flinke schep bovenop doet, dan kom je uit bij het bewind van Engsoc uit 1984. Het is buitengewoon slim geschreven en het gaat ver in zijn politiek, maar het is wel realistisch. Mijn grote hoop is dat het nooit zó ver komt.
De conclusie van 1984
1984 is met recht een klassieker en een dikke aanrader. Ik voelde me na het herlezen dagenlang “unheimlich” zoals het Duitse woord mooi uitdrukt. Het is waarschijnlijk wel beter om het boek in het Engels te lezen, als dat een optie voor je is. George Orwell slaagt erin om een geloofwaardige wereld neer te zetten waarin geen mens wil wonen.
Bonus meme
Omdat deze meme goed past bij de huidige wereld en bij die van George Orwell:
Beoordeling
