Voor het eerst in een flinke tijd las ik weer eens een boek in het Nederlands! Een tijdje geleden trouwens al, de komende tijd zal ik een inhaalslag aan recensies doen. 🙂 En wat voor een boek… heftig hoor! De titel doet het natuurlijk al direct vermoeden: De jongen die tien concentratiekampen overleefde.

Flaptekst

De jongen die tien concentratiekampen overleefde vertelt het waargebeurde verhaal van Yanek, een Joods jongetje tijdens de Tweede Wereldoorlog in Polen. Als de nazi’s de jacht op de joden openen in het land, verandert zijn vertrouwde leventje in een nachtmerrie die helaas werkelijkheid is. Hij wordt van het ene concentratiekamp in het andere geplaatst, uitgehongerd, gemarteld en uitgebuit en kijkt de dood keer op keer in de ogen.

Het is een wonder hoe Yanek, of volgens de tatoeage op zijn arm PRISONER B-3087, de Tweede Wereldoorlog uiteindelijk overleeft. Maar waar je je als lezer misschien nog wel het meest over verbaast is de kracht van een jongen om te overleven. Hoe lukt het Yanek om zijn hoop niet te verliezen en vooral, om niet te vergeten wie hij werkelijk is?

Mijn eerste indruk

Het boek begint al heftig met de veranderende sfeer in Polen rond het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Yanek, de hoofdpersonage, moet al gauw verhuizen naar het getto met zijn familie. Niet iedereen is direct in paniek, maar als lezer weet je natuurlijk al hoe de geschiedenis zich heeft afgespeeld.

De schrijfstijl is geschikt voor oudere jeugd, daar moest ik zelf even doorheen komen. Je merkt wel direct dat het een verhaal wordt die indruk op je gaat maken.

Het verhaal

Yanek is een Joodse jongen die in Polen woont. Met de komst van de nazi’s moet hij met zijn familie in het getto wonen. De omstandigheden daar verslechteren snel en er vinden razzia’s plaats. Hij en zijn familie kunnen daar eerst nog aan ontkomen. Uiteindelijk wordt Yanek zijn familie toch weggevoerd naar de concentratiekampen. Hij zelf is uiteindelijk ook aan de beurt.

Hij wordt van concentratiekamp naar concentratiekamp gebracht in veewagons en staat oog in oog met sadisten zoals Josef Mengele en Amon Goeth. Op wonderbaarlijke wijze overleeft hij niet alleen dat, maar ook twee dodenmarsen en tien concentratiekampen waaronder Auschwitz-Birkenau, Buchenwald en Bergen-Belsen.

Wat ik ervan vond

Wat een aangrijpend en heftig boek. Er vallen zoveel dingen in het niet bij dit soort extreme verhalen. Toch laat het ook Yanek zijn overlevingskracht zien. En dat zelfs in de duisterste omgevingen er daarnaast ook nog goedheid kan plaatsvinden.

Ik vind het een belangrijk boek en al deze waargebeurde verhalen moeten we met zijn allen blijven lezen. Niet omdat het heel gemakkelijk is om over dit soort verschrikkingen te lezen, maar zodat we hopelijk extra goed beseffen dat we een herhaling ervan nooit kunnen toelaten.

Conclusie van De jongen die tien concentratiekampen overleefde

Het boek is qua schrijfstijl meer gericht op oudere jeugd, maar qua inhoud meer op volwassenen. Desalniettemin is het een boek met een bijzonder, waargebeurd verhaal dat we nooit moeten vergeten. Het is bizar om te beseffen wat voor omstandigheden wij mensen kunnen overleven. Daar kunnen qua beoordeling ook niet genoeg kopjes koffie aan gegeven worden.

Beoordeling

Na weken, wat zeg ik, maanden van afwezigheid is het tijd voor een recensie. En als ik dan terug van weggeweest ben, dan moet ik natuurlijk wel met een parel van een boek komen. Dus Spijkerschrift it is! 😉 Sorry jongens, ik zal jullie nooit meer 5 maanden laten wachten.

Soms, heel soms gebeurd het dat je per ongeluk jaren lang een boek in de kast hebt. Ongelezen, onder het stof met een vergeelde prijssticker. Je weet eigenlijk niet zo goed waarom hij ongelezen is. Waarschijnlijk was de tijd er niet naar. Soms voelt het gewoon niet goed om aan een boek te beginnen. Het is te zwaar, of misschien te licht. Je kent het wel. Vorige week was ik op zoek naar het boek van mijn moeder toen Spijkerschrift van Kader Abdolah ineens afgedankt op de vloer lag. Niet oké! Het voelde alsof het nu wel de juiste tijd was om hem te lezen. Zo gezegd, zo gedaan. Lees in deze recensie wat ik van het boek vind.

Mijn eerste indruk van Spijkerschrift

Een gefrustreerde zoon, die in het reine probeert te komen met het verleden door het spijkerschrift van zijn doofstomme vader op papier te zetten. Is het niet interessant dat wanneer ik zoek naar het boek van mijn moeder, ik een boek met dit onderwerp vind? Het maakte me nieuwsgierig. Al na een paar pagina’s lees ik de volgende prachtige zin; “Zijn wereld was de wereld van zijn verleden, van wat voorbij was, van wat hij had geleerd en van zijn herinneringen. De weken, maanden en jaren kende hij niet. Tijd had voor hem geen betekenis”. Ik heb de zin drie keer gelezen, prachtig! Dit belooft veel goeds.

Waar het boek over gaat

Deze autobiografische roman bevat veel dingen. Liefde, verraad, dood en religie in een even sprookjesachtige als woelige setting. Daar waar politiek, geschiedenis, aardrijkskunde, religie, vluchtelingen en ontheemding een grote rol spelen. Ondertussen vertelt het ook een persoonlijk verhaal over een geschoolde man, Ismaiel en zijn vader Aga Akbar, de doofstomme tapijtmaker.

Aga Akbar heeft in de loop van zijn leven een boek geschreven in een eigen ontworpen spijkerschrift. Na zijn dood in de bergen wordt het boek bij zijn naar Nederland gevluchte zoon Ismaiel bezorgd. Ismaiel probeert het leesbaar te maken, net zoals hij zijn vader vroeger verstaanbaar moest maken. Zo tovert Kader Abdolah het leven van Aga Akbar en zijn zoon Ismaiel tevoorschijn.

Via de persoonlijke geschiedenis van zijn familie en ouderlijk huis schetst hij tevens de recente geschiedenis van de 20e eeuw. Historische gebeurtenissen en sociale veranderingen wisselen elkaar af. De twee sjahs, Mossadegh en Khomeini nemen hun tijd op het podium, elk hun sporen achterlatend. De Sovjet-Unie doemt op langs de grens; Saddam Hussein verklaart de oorlog; het westen haalt olie op. Kortom een verwarrende wereld voor een man die niet kan horen of praten, met een zoon die links georiënteerd is en hem zelfs ge/misbruikt in zijn revolutionaire strijd.

Wat ik ervan vond

Een goede roman schrijven is één ding. Een goede roman schrijven in een taal die niet jouw eerste taal is, is iets anders. Dat is, naar mijn mening, een knap staaltje meesterwerk! Kader Abdolah zegt vaak dat hij in het begin van zijn carrière in het Nederlands maar een beperkt aantal woorden beschikbaar had. Het is precies dat wat naar mijn mening veel heeft bijgedragen aan zijn onderscheidende, poëtische stijl. Waar veel Nederlandse schrijvers zoveel mogelijk moeilijke woorden op een pagina gooien om iets simpels te vertellen, weet Kader jou alles te vertellen met weinig woorden. Ontzettend mooi! Daarnaast is het interessant dat hij de rijke geschiedenis van zijn land tussen de regels door vlecht in een krachtig familieverhaal, zonder dat het “Wikipedia-achtig” aanvoelt.

De verschillende personages, onder meer de dichtende oom Azem Khan en Ismaiels zusje Goudklokje zijn interessant, maar het is vooral de vader-zoon verhouding die het boek doet leven. Het omvat de complexiteit van gevoelens binnen hun relatie, maar is tegelijkertijd ingetogen en liefdevol.

De conclusie van Spijkerschrift

Het mysterie binnen het verhaal is ons onvermogen om te weten wat Aga Akbar denkt en voelt. Hij zit gevangen in een zintuiglijke wereld zonder gehoor of spraak en communiceert via eenvoudige gebarentaal. De roman doet geen poging om zijn werkelijke ervaring weer te geven. En dat maakte het voor mij moeilijk om me met hem te identificeren. Dit is voor het eerst dat een karakter mijlenver van mij afstaat en dat maakte me enorm nieuwsgierig. Ik wilde alleen maar meer van hem weten, meer voelen, meer verstaan. Ja, Spijkerschrift is een ontroerend boek, een knap boek. Een boek dat het verdient om nog door velen gelezen te worden. Dus ga naar die boekhandel en koop hem!

Beoordeling

There’s this episode of Gilmore Girls, it might even be the first one, where Sookie sings “Rory and the Chilton and the Chilton and the Rory”. Somehow, I hear the title Cat’s cradle exactly as sung by Sookie. “And the cats and the cradle and the cradle and the cats”. I don’t know why. It has little to do with the book though. Let us review!

Back cover

Kurt Vonnegut’s ”Cat’s Cradle” is an irreverent and highly entertaining fantasy about the playful irresponsibility of nuclear scientists, beautifully repackaged as part of the Penguin Essentials range. ‘All of the true things I am about to tell you are shameless lies.’ Dr Felix Hoenikker, one of the founding fathers of the atomic bomb, has left a deadly legacy to the world. For he is the inventor of Ice-nine, a lethal chemical capable of freezing the entire planet. The search for its whereabouts leads to Hoenikker’s three eccentric children, to a crazed dictator in the Caribbean, to madness. Will Felix Hoenikker’s death wish come true? Will his last, fatal gift to humankind bring about the end that, for all of us, is nigh? Told with deadpan humour and bitter irony, Kurt Vonnegut’s cult tale of global apocalypse preys on our deepest fears of witnessing the end and, worse still, surviving it …

My first impression

This is gonna be fun! The book starts off with the writer/narrator contacting the children of the fictional creator of the atom bomb Dr. Hoenikker (who passed away). They are all peculiar. He contacts them because wants to write a factual account of Dr Hoenikker. I am curious to find out what will happen!

The story

Cat’s cradle revolves around the narrator, traveling to an island in the Caribbean named San Lorenzo. He follows Dr. Hoenikker’s children there. On this island, the people secretly practice bokononism and speak some sort of English. Bokononism is created by a singer who roams the jungle and adds pages to the book very often. The president forbids bokononism and the people are scared of him. Is he really this strict dictator that he seems to be though?

The eldest son of Dr. Hoenikker, turned out be the right-hand man of the San Lorenzo president. He is getting married, this is why his brother Newt and his sister Angela visited him on this island. It turns out they are all carrying a secret.

The narrator learns that when the atom bomb dropped, the creator was playing with some strings making a cat’s cradle. So while all those people died, the creator was simply doing that. The day the Dr himself died, he was also playing, but with ice. He created the deadliest weapon of all: ice-nine. What will happen, now that the three children carrying this deadly weapon, are all together on an island?

My opinion

Vonnegut wrote a fun satirical science fiction book. I appreciated the symbolism. His creation and writing of Bokononism is brilliant. I feel like the author aimed to symbolize that all religions are narratives. Whether you agree with or not, it’s clever writing.

The characters were well-written and easy to imagine. However, I feel like the story itself was more important than singled out characters. The concept of scientists inventing irresponsibly and all their consequences is a good base for a story. This combined with a made-up religion, tension of what will happen next and funny/strange characters makes it an interesting read!

Conclusion of a Cat’s cradle

It’s a fast, nice read. Kurt Vonnegut is a clever and witty writer. I like that he both pays attention to human’s scientific and human’s religious mind. I think I will the re-read book because I am sure I will discover more with every read.

Verdict